مرثیه برای جنگلی که روزی «شدید» بود

با من از ولوله پازنهای بازیگوش در پای سنگاب ها بگو، از عطرآویشن وپونه های وحشی دراردیبهشت های باران خورده وصدای پرشور چوپانانی که در همهمه زنگوله ها به دشت های پایین سرازیر می شوند. بگو که فصل سبز من تمامی ندارد .  بگو که درختان پربار پسته و بادام وحشی آنقدر درمن ریشه دوانده اند که کسی را یارای بر باد دادن شاخسارانشان نیست. بگو که شکارچی ها از این حوالی رفته اند و من پناه امن بره جا مانده ای هستم که صبحگاه صاحبش خواهد آمد و او را به گله باز خواهد گرداند. بگو که تاراجم نمی کنی فرزند خلف زمین و مرا سبز سبز به فرزندانت خواهی سپرد….

این آرزوهای بر باد رفته جنگلی است که روزگاری گیسوان انبوهش را بر شانه های استوار زاگرس می ریخت و سفره پرسخاوتش برای عالم و آدم پهن بود . جنگلی که به واسطه درختان بی شمارش «جنگل شدید» نام داشت. پهنه ای سبز حد فاصل خاوران تا سروستان.

این جنگل طی سالیان دراز در هجوم شکار بی رویه ، قطع بی حساب درختان  و دست درازی به گونه های گیاهی به بیشه ای خالی از آهو و بزکوهی و کبک و تیهو و خرس و گراز تبدیل شده است . بیشه ای که این روزها از دست گردشگران بی ملاحظه جان بر لب شده و هیچ نظارت جدی بر حفاظت آن وجود ندارد. گردشگرنماهایی که تا اعماق بکر جنگل نفوذ کرده و بی محابا آتش افروزی می کنند و از ریختن انواع و اقسام زباله ابایی ندارند. زباله های تجزیه ناپذیری که علاوه برخطر بلع توسط جانوران و خفگی آنها گاها پتانسیل انفجار هم دارند وپوشش خاک را دستخوش آسیب های فراوان می کنند.

چرا و چگونه از جنگل محافظت کنیم ؟

حال آنکه جنگل‌ موهبت خداست و از ذخایر اقتصادی هر کشوری به شمار می‌رود و در تولید اکسیژن، کاهش حوادث و بلایای طبیعی به ویژه سیل، افزایش میزان بارش و جلوگیری از خشکسالی و همچنین تقویت بسترهای توسعه اقتصادی نقش بسزایی دارد و حفاظت از آن نیازمند حمایت و نظارت جدی مسئولان و همکاری دلسوزانه مردم است.

گام اول آموزش

جنگل شدید از قدیم الایام محل ارتزاق و نیز تفرجگاه محبوب خاورانی ها و اهالی شهرها و روستاهای اطراف بوده است و قطعا بخش زیادی از آسیب های وارد شده به جنگل از سوی افراد بومی  صورت گرفته که  عموما ناشی از نا آگاهی آنها نسبت به نحوه حفاظت از منابع طبیعی و جهل به عواقب آسیب به گونه های گیاهی و جانوری بوده است.

 در این میان غفلت از آموزش و اطلاع رسانی حلقه مفقوده ماجراست چه بسا با نصب تابلوهای راهنما و پیام های آموزشی در مسیرهای رفت و آمد گردشگران و اطراف چشمه ها و محل های تجمع  در روزهای پر ازدحام  می توان آنها را به اهمیت و نحوه حفاظت از این نعمت تجدید نشدنی واقف کرد اما شوربختانه اکنون در طول جاده هیج کجا حتی تابلو معرفی جنگل وجود ندارد و از شورای محترم شهر خاوران انتظار است در این راستا کوتاهی نکند.

جنگل ما، خانه ما؛ فکری به حال زباله ها کنید

یکی از معضلات دیگر جنگل شدید ، انباشت زباله از گوشه و کنار جاده گرفته تا  نقاط داخل جنگل است . از بی مبالاتی گردشگر نماهای زباله ریز که بگذریم نبود نقاط مشخص برای گذاشتن زباله خصوصا در محل های  تراکم گردشگران کاملا احساس می شود چرا که این نقصان  بهانه ای شده  برای ریختن زباله در فضای آزاد .

به هرحال این معضل با  مدیریت و برنامه ریزی به آسانی قابل رفع و رجوع است. به عنوان مثال در روزهای سیزده بدر یا ایام عید که بیشترین حجم گردشگر وارد جنگل می شود می توان با سیاست های تشویقی گردشگران را وادار کرد که زباله های بازیافتی را در جنگل رها نکرده و با تحویل آن به محل بازیافت شهرداری (که می توان مثلا کانکسی در مسیر بازگشت آنها تعبیه و به انجام این کار مبادرت کرد) پاداش بگیرند یا بر عکس گردشگرانی که زباله تحویل ندهند جریمه شوند.

 از ریشه در آوردن گونه های نادر گیاهی؛ هرگز

مساله قابل تامل دیگر در خصوص جنگل، انقراض گونه های نادر گیاهی است. در فصل بهار و تابستان افراد زیادی برای بهره مندی از مواهب درختان جنگلی و گونه های گیاهان دارویی وارد جنگل شده و به برداشت بی رویه اقدام و صدمات زیادی خواسته یا ناخواسته به بافت جنگل وارد می کنند .

 لزوم آموزش از طرق مختلف و نیز نظارت جدی برنحوه بهره برداری ازگونه های گیاهی موردی است که مدیران شهری  و  زیست باید فکری به حال آن بکنند. ضمن آنکه توسعه جنگل با درختانِ دست کاشت برنامه مهمی است که نیازمند به همکاری دولت، همراهی مردم و سمن هاست که می طلبد جوانان آگاه و فرهیخته خاورانی برای این کار آستین بالا بزنند.

با امداد جنگل تماس بگیرید

از وظایف مدیران و مسئولان که بگذریم؛ مردم اصلی ترین نقش در حفاظت از محیط زیست دارند چه بسا هر آسیبی به این منابع تجدید ناشدنی می تواند آنها را مدیون نسل های آینده ای کند که از این مواهب خدادادی به واسطه بی مبالاتی آنها محروم شوند.

پرهیز از شکار، جلوگیری ازصدمه به درختان و از ریشه در آوردن گیاهان دارویی، نریختن زباله در جنگل و رها نکردن آتش از وظایف هر فردی مسئولی است که پا درطبیعت می گذارد. به قولی در طبیعت چنان گردش کنید که جز جای پا ردی از شما نماند .

ضمن آنکه در صورت رؤیت و اطلاع از حوادث جنگل و منابع طبیعی از جمله حریق، تخریب، تصرف، قطع غیر مجاز درخت و درختچه و بوته و نهال، قاچاق محصولات جنگلی و مرتعی، شیوع آفات و اراضی گیاهی، چرای غیر مجاز و بیش از ظرفیت در عرصه‌ها، از طریق شماره تلفن امداد جنگل و مرتع (۰۹۶۹۶ یا ۱۵۰۴) که در استان‌های کشور به صورت رایگان و شبانه‌روزی فعالیت دارند، اقدام نمایید.